Pontificia Università Gregoriana
Ang Università Pontificia Gregoriana nabantog nga tunghaan nga giila nga usa ka universidad sa Romano Katoliko diha sa Roma. Kini mao ang usa sa mga karaan nga universidad sa tibook kalibotan og ang maong universidad nagsaulog na sa iyang ika 450 ka tuig nga kasumaran sa pagtukod niadtong tuig 2001. Ang lintunganay nga katuyoan sa iyang pagtukod mao ang pag-abag diha sa pag-umol ( formation) sa mga batan-on nga katoliko alang sa pagka-pari og pagbansay ( train ) sa mga kaparian og mga laiko sa pagkat-on sa mga nag-una nga mga sagrado o balaan nga disiplina og pagtoon. Ang maong universidad naghupot og usa sa pinaka-daku nga hugpong og kasangkapan sa pagtoon sa teolohiya ( faculty of theology ) sa tibook kalibotan, nga gilangkoban sa dul-an sa 1600 ka mga pari, seminarista og mga relihiyoso nga studyante nga nagagikan sa labaw sa 130 ka mga nasud. Kadaghanan sa mga magtutudlo sa “Gregorian Pontifical University” mga ‘Jesuits’ nga pari og nahidugang usab diha sa hugpong sa mga magtutudlo ang uban nga magtutudlo gikan sa nagkadaiya nga mga kahugpongan ( order) sa mga kaparian og laiko. Si San Ignacio di Loyola, ang giila nga magtutukod sa mga “Jesuits” og si San Francisco Borgia mao ang nagtukod sa universidad niadtong 1551 og gi-isip nga Kolehiyo Romano kon “Roman College” nga ang katuyoan mao ang pag-umol og mga pari nga mamahimong misyonaryo sa Kahugpungan sa mga Jesuitas ( Society of Jesus ). Sa paglabay sa tulo ka decada human sa orihinal nga katukoran sa maong Kolehiyo og tungod sa paglambo og pagdaghan sa ginsakpan nga nahitale diha sa talaan og sa iyang pagkamahinungdanon isip universidad, si Papa Gregorio XIII nakahukom nga ibalhin ang maong katukoran o “institution” gikan sa nahimutangan niini haduol ( adjacent) sa monumento ni Victor Emmanuel II diin nahimutang usab ang simbahan ni San Ignacio latas hangtud ngadto sa Palasyo Doria Pamphili. Ang palasyo ni Papa Gregorio XIII nagpabilin pa hangtud karon og gihimo na nga balay tulunghaan sa hataas nga ang-ang ( high school ) og nahimo usab nga kolehiyo dinala ang ngalan ni Papa Gregorio XIII. Tulo ka gatus ka tuig ang milabay og niadtong tuig 1873 si Papa Pio IX mihukom sa pagbalhin pag-usab sa nahimutangan sa maong Kolehiyo og misangon og piniyalan nga naghupot sa katungdanan sa “tigdumala” (rector ) nga hangtud karon nagpabilin pa gihapon nga gigamit isip titolo o tawag niadtong natudlo nga magdumala sa maong Kolehiyo. Gikan sa tuig 1924 hangtud sa tuig 1929 nagpabilin ang maong edipisyo og hangtud karon nagpadayon sa iyang pag-ugmad. Ang “Gregorian Pontifical University” naghupot gihapon sa iyang malungtaron nga presensya diha sa “Dapit Suroyanan” o “Piazza della Pillota ( Pillota Square) diin nahimutang usab ang managsama nga patukoranan o tulunghaan nga naila sa ngalan nga “Pontifical Biblical,” Pontifical Oriental Institutes” apil usab ang “Balay Santa Maria” nga nahimong puloy-anan nga nagdala sa ngalan nga “ Pontifical North American College.” Ang maong “Universidad” nakabaton usab og katungod sa paghupot og dugang nga territorio sumala og subay sa mga lagda sa kasabutan og kauyonan nga gitawag og “Lateran Treaties,” niadtong 1929 tale sa Santa Sede og sa gobyerno sa Italia. Ang maong kauyonan og territorio nga nahuptan nagpabilin nga kabahin sa Vaticano og wala mahilabti bisan panahon sa pag-ulbo sa dakung gubat sa kalibotan. Isip giila nga “Pontifical University,” ang Santa Sede miila sa talaan sa mga itudlo o “curriculum” og ang matag ang-ang o “degree” niini adunay completo og haum nga kapasikaran og epekto diha sa Balaod sa Simbahan o “Canon Law.” Taliwala sa naila og nabantog nga mga tinun-an sa “Gregorian Pontifical University,” adunay 14 nga nahimong Santo Papa nga sila si Papa Pio XII, Papa Pablo VI og Papa Juan Pablo I, nahiapil usab ang 20 ka mga santos og 39 ka mga beato nga sila si San Roberto Bellarmino, San Aloysius Gonzaga, San Maximillian Kolbe og Roger Boscovich. Ang kadaghanan sa nag-una nga mga batid og sakop sa “Kahugpongan sa mga Kardinal” o “ College of Cardinals” nagagikan sa “Gregorian Pontifical University.” Ang makuti ( criticism) nga paagi sa pagtudlo sa maong Universidad, nga nahilambigit na niini ang pagsuhid og pasubli sa gidaghanon sa mga kasaligan nga kasayuran ( factual data ), gilangkoban man og walay makuti nga pamalandong og pag-usisa, kini nagpabilin gihapon nga malamboon sulod sa mga katuigan nga bag-o pa lang milabay. Gani ang mga tinun-an sa “Venerable English College” human mihimo sa pagtoon sa ilang ‘gawi sa pag-umol’ ( formation ) diha sa “Gregorian Pontifical University,” wala na makahimo pagsulti pag-usab sa dagnay (sobriquet) sa maong universidad nga “Mother Greg eats her own,” nga kon atong sabton ang kahulogan sa maong pulong, kini nagpasabot sa pagkabatid. Niadtong Octobre 2006, ang korso sa pagtoon sa pinulongan nga Latin gisugdan pagtudlo pinaagi ni Padre Reginald Foster, ang naila na sa tibook kalibotan nga batid sa Latin nga pinulongan. Si Ignacio de Loyola nga naila usab sa ngalan nga Ignacio ( Iñigo) Lòpez de Loyola ( gikan sa Decembre 24, 1491 hangtud sa Julio 31, 1556 ) mao ang giila nga magtutukod og pinaka-una nga nahimong pinakataas nga pangulo ( Superior General) sa “ Kahugpungan ni Hesus o “Society of Jesus,” kini usa ka hugpong nga relihiyoso sa Simbahan nga Katoliko og mipadayag sa panumpa sa pag-alagad ngadto sa Santo Papa pinaagi sa pagmisyon. Ang mga sakop sa maong kahugpongan gitawag nga mga “Jesuits.”