Italya : Kalainan tali sa mga rebisyon

Gikan sa Wikipedia, ang gawasnong ensiklopedya
Content deleted Content added
EmausBot (hisgot | mga tampo)
m r2.7.2+) (robot Gidugang: mdf:Италие
AvocatoBot (hisgot | mga tampo)
m r2.7.1) (robot Gidugang: lez:Италия
Linya 248: Linya 248:
[[lad:Italia]]
[[lad:Italia]]
[[lb:Italien]]
[[lb:Italien]]
[[lez:Италия]]
[[lg:Yitale]]
[[lg:Yitale]]
[[li:Italië]]
[[li:Italië]]

Rebisyon niadtong 00:40, 11 Abril 2012

Italya (Initalyano: Italia, opisyal: Republikang Italyano; Initalyano: Repubblica Italiana), mao ang nasod nga nahimutang sa Habagatang Uropa. Ang iyang gingsakpan mao ang balye sa Sapang Po, ang Peninsulang Italyano ug ang duhang kinadak-ang isla sa Dagat Mediteranyo, Sicilia ug Sardinia. Ang mga Italyano mosangpit usab sa nasod nga lo Stivale ("ang Botas", tungod sa iyang daw-botas nga itsura), il Bel Paese ("ang Maanyag nga Nasod") o la Penisola ("ang Peninsula"). Ang Italya giutlanan sa amihanan sa mga nasod sa Pransiya, Suisa, Austriya ug Slovenia. Ang mga independenteng estado sa San Marino ug Dakbayan sa Vaticano mga enclave sa teritoryong Italyano, samtang ang Campione d'Italia usa ka exclave sa Italya nga napalibotan sa Suisa.

Ang Italya puloy-anan sa mga kulturang Uropeo sama sa mga Etruscano, Griyego, ug Romano. Ang iyang kapital nga Roma ang mipasiuna sa pundasyon sa sosyedad nga Kasadpanon, ug usa ka importanteng makasaysayan nga dakbayang global, ilabi na nga kini ang sentro sa karaang Imperyong Romano ug sa Simbahang Katoliko. Ang uban pang mga dakbayan nga ilado mao ang Venecia, Milano ug Naples. Labaw pa sa 3,000 ka tuig natilawan sa mga Italyano ang mga migrasyon ug pagsakop sa mga tribong Hermaniko, Keltiko, Franko, Lombard, Griyegong Bizantino, Saracen ug Norman sa panahon sa Tunga-tungang Edad; gisundan sa Renaissance, kung kanus-a nahitabo ang mga Gerang Italyano ug ang mga dakbayang-estado niini nailhan sa mga kultural ug siyentipiko nga kontribusyon.

Paghuman sa Renaissance, nabahin ang Italya sa lain-laing mga independenteng estado ug pirmi nasakop sa mga langyaw niadtong wala pa mahiusa ang Italya. Ang pagkahiusa sa Italya mipahimo ug mipahimsog niini bilang usa ka independenteng nasod-estado (sa tuig 1861). Gubot pirmi sa panahon sa monarkiyang Italyano ug sa duha ka gerang kalibotanhon, nabalik lang ang kalinaw ug prosperidad sa pagmugna sa Republikang Italyano niadtong Hunyo, 1946.

Sa karon, ang Italya usa ka nasod nga nadebelop. Kini ang ika-7 nga taas og GDP ug ika-17 nga taas sa Human Development Index. Miyembro kini sa G8 ug orihinal nga miyembro sa Unyon sa Uropa. Sugod sa Enero 1, 2007, di-permanenteng miyembro sa Konsehong Pangseguridad sa HN ang Italya. Ang mga residente sa Italya Italyano ang tawag ug ang pinulongan nila Initalyano(Italiani, o sa pangbabalak Italici).

Adunay mga 104,000 ka Pilipino nga nanrabaho o namuyo sa Italya.

Administratiba nga pagbahin-bahin

Ang Italy nabahin ngadto sa kawhaan (20) ka rehihyon (regioni, kon usa regione). Lima kining mga rehiyon dunay espesyal nga status og awtonomiya nga nagatugot kanila og paghimong balaod mahitungod sa ilang mga lokal nga butang; kini gibutangan og asterisko (*) diha sa talaan sa ubos. Ang nasod gibahin usab ngadtosa 109 ka lalawigan (province) ug 8,101 ka mga lungsod (comuni).


Rehiyon Ulohan Arya (km²) Katawhan
Abruzzo L'Aquila &0000000000010794.00000010,794 &0000000001324000.0000001,324,000
Walog sa Aosta* Aosta &0000000000003263.0000003,263 &0000000000126000.000000126,000
Apulia Bari &0000000000019362.00000019,362 &0000000004076000.0000004,076,000
Basilicata Potenza &0000000000009992.0000009,992 &0000000000591000.000000591,000
Calabria Catanzaro &0000000000015080.00000015,080 &0000000002007000.0000002,007,000
Campania Napoli &0000000000013595.00000013,595 &0000000005811000.0000005,811,000
Emilia-Romagna Bologna &0000000000022124.00000022,124 &0000000004276000.0000004,276,000
Friuli-Venezia Giulia* Trieste &0000000000007855.0000007,855 &0000000001222000.0000001,222,000
Lazio Roma &0000000000017207.00000017,207 &0000000005561000.0000005,561,000
Liguria Genova &0000000000005421.0000005,421 &0000000001610000.0000001,610,000
Lombardia Milano &0000000000023861.00000023,861 &0000000009642000.0000009,642,000
Marche Ancona &0000000000009694.0000009,694 &0000000001553000.0000001,553,000
Molise Campobasso &0000000000004438.0000004,438 &0000000000320000.000000320,000
Piemonte Torino &0000000000025399.00000025,399 &0000000004401000.0000004,401,000
Sardegna* Cagliari &0000000000024090.00000024,090 &0000000001666000.0000001,666,000
Sicilia* Palermo &0000000000025708.00000025,708 &0000000005030000.0000005,030,000
Toscana Firenze &0000000000022997.00000022,997 &0000000003677000.0000003,677,000
Trentino-Alto Adige* Trento &0000000000013607.00000013,607 &0000000001007000.0000001,007,000
Umbria Perugia &0000000000008456.0000008,456 &0000000000884000.000000884,000
Veneto Venecia &0000000000018391.00000018,391 &0000000004832000.0000004,832,000

Mga sumpay sa gawas

Plantilya:Link FA Plantilya:Link FA