Mantalaan-balita

Gikan sa Wikipedia, ang gawasnong ensiklopedya
Tindahan sa mantalaan

Ang mantalaan-balita , pamantalaan kun peryodiko mao'y usa ka matang sa pag-pinatikan nga aduna'y mga balita, kasayuran ug mga paanunsiyo, kasagarang ginapinatikan sa ubos nga gúgol. Mahimo kini nga kinatibuk-an o aduna'y espesyal nga mga kaganahan, ug kasagarang kini ginapatik adlaw-adlaw o matag pitlaw.

Ang unang napinatikang mantalaan-balita gipatik niadtong 1605, ug nagapadayon kini sa pag-abante sa pag-abot sa bag-ong mga teknolohiya sama sa radyo, telebisyon, ug ang internet. Tungod sa mga bag-ong kalamboan sa internet, aduna'y pagsulay sa industriya sa peryodiko. Ang sirkulasyon niini sa mga nasud mikunhod, mao nga ang uban mibalhin gikan sa pag-pinatikan ngadto sa internet online, nga misangpot sa pagkunhod sa kita alang sa mga peryodiko. Aduna'y mga panagna nga ang bili niini mahimong mokunhod o mawala, apan sa kasaysayan, ang mga bag-ong teknolohiya sama sa radyo ug telebisyon wala makaapas sa printed media.

Sukad nga ang mantalaan nahimong "journal" (talaan sa mga panghitabo), ang propesyon nga may kalabutan sa pagmumugna og pamantalaan ginatawag sila og "peryodismo".

Atol sa "Dalag nga Peryodismo" sa ika-19 nga gatosay, daghang mga pamantalaan sa Amerika ang gibase sa makatugaw nga mga tabi-tabi, nga ginatuyo aron makapasuko o makahagit sa mga tumatan-aw imbes nga maghata'g kasayuran. Ang higpit nga mga pamaagi sa pagtaho nga pinasikad sa imbestigasyon ug katukma mitumaw pag-usab sa ikaduhang kalibutan.

Ang pagsaway sa peryodismo lain-lain ug usahay grabe. Ang kredibilidad kay kwestyonable tungod sa wala mailhing gigikanan, mga sayop sa detalye, espeling, ug gramatika, tinuod o gilantaw nga dili patas, ug mga iskandalo nga may kalabotan sa panulat ug sugilanon.

Kaniadto, ang mantalaan-balita sagad gipanag-iya sa gamhanang mga tawo, ug kini ginagamit nga aduna'y pantingog sa lugaynon. Human sa tuigang 1920 halos tanang dagkong mga balayng nagapatik nahimong bahin sa relasyon nga gipadagan sa dagkong mga organisasyon sama sa Gannett, The McClatchy Company, Hearst Corporation, Cox Enterprises, Landmark Media Enterprises LLC, Morris Communications, The Tribune Company, Hollinger International, News Corporation, Swift Communications , ug uban pa.

Sulod[usba | usba ang wikitext]

Kinatibuk-an ang sulod niini. Kasagaran ang mga bag-ong balita ginapatik. Mahimong lugaynong mga panghitabo, langyaw'ng balita, pamatigayon, budaya, paugnatan, ug mga opinyon (bisan sa editoryal, kolum o lugaynong mga ilustrasyon). Ang mga peryodiko kasagarang mogamit og mga hulagway aron ipakita ang mga istorya.

Ang uban nga mahimong ibutang sa usa ka peryodiko/mantalaan mao ang:

  • Pagtagna sa panahon
  • Tudling sa pagtambag
  • Mga talaan sa mga sundayag sa sine ug teatro, shopping mall, kan-anan
  • Pangunang agianan
  • Mga balita bahin sa showbis
  • Mga tanghaga, pulongbay, sudoku, ug napta
  • Paugnatan
  • Tiaw-tiaw ug kataw-anan
  • Panid sa panagway
  • Langyaw'ng balita/kalibutanong balita

Tan-awa usab[usba | usba ang wikitext]