Philippine News Agency
Ang Philippine News Agency (PNA) usa ka opisyal nga ahensya sa balita sa gobyerno sa Pilipinas. Ang PNA ubos sa pagdumala ug kontrol sa News and Information Bureau, usa ka gilakip nga ahensya sa Presidential Communication Operations Office. Gitukod kini kaniadtong unang adlaw sa Marso 1973 ni Presidente Ferdinand Marcos niadto,[1] ug karon adunay punoan nga opisina sa Dakbayan sa Quezon.[2]
Kasaysayan[usba | usba ang wikitext]
Philippine News Service[usba | usba ang wikitext]
Ang Philippine News Service (PNS) giorganisar kaniadtong 1950 isip usa ka kooperatiba sa mga nagpamantala sa kaniadto dagko ug nanguna nga nasudnon nga pamantalaan: ang Manila Times-Mirror-Taliba, Manila Chronicle, Manila Bulletin, Philippines Herald, Evening News, Bagong Buhay, ug The Fookien Times . Ang panguna nga gimbuhaton niini kaniadto mao ang pagsangkap sa adlaw-adlaw nga balita ug mga litrato gikan sa mga lalawigan sa mga pamantalaan ingon man usab sa mga sa mga probinsya.[3]
Gigamit usab sa mga istasyon sa radyo ug telebisyon ang mga istorya sa PNS alang sa usa ka pirmi nga binulan nga bayad o suskrisyon. Ang mga ahensya sa balita nga langyaw, sama sa Associated Press, United Press International, Reuters, ug Agence France-Presse, ug pipila nga mga entitad nga pribado gitugotan usab nga magsubskribir.[3]
Pinaagi sa daan nga sistema sa sulat, gipadayon usab niini ang usa ka kasabutan sa pagbinayloay og mga balita sa mga langyaw nga ahensya sa balita sama sa Antara sa Indonesia, Bernama sa Malaysia, Kyodo sa Japan, Yonhap sa South Korea, Central News Agency sa Taiwan, ug TASS sa kanhing Unyon Sobyet, taliwala sa daghang uban pa.[3]
Dihang gideklara ni Marcos ang balaod nga militar kaniadtong Septiyembre 21,1972, napugos ang PNS nga ihunong ang 24-oras nga adlaw-adlaw nga operasyon niini sanglit ang mga punoan nga kliyente– mga mantalaan, radyo, ug istasyon sa TV – natrangkahan ug gibantayan sa mga tropa sa gobyerno. Sa pagsira niini, ang PNS adunay 120 nga mga koresponsal sa balita gikan sa tanan nga mga probinsya ug lungsod sa nasud.[3]
Pagpatukod[usba | usba ang wikitext]
Mga upat ka bulan pagkahuman sa pagpahamtang sa balaod militar, gitugotan ni Marcos nga magbukas pag-usab ang pipila ka mga pahayagan. Usa ka grupo sa mga kanhing editor sa pamantalaan nangutana dayon sa Sekretaryo sa Department of Public Information (DPI) nga si Senador Francisco S. Tatad nga tukion ang posibilidad nga magbukas usa ka ahensya sa balita sa gobyerno pinaagi sa pagkuha sa World War II-vintage teletype machine ug uban pang kagamitan sa PNS.[3]
Ang pagpadayon sa usa ka grupo sa mga editor nga magbutang usab usa ka labi ka dinamiko nga ahensya sa kable namunga kung gitugutan nga magbukas usab ang PNS apan ubos sa usa ka bag-ong ngalan - Philippines News Agency (PNA) ingon opisyal nga sangkap sa balita sa gobyerno.[3]
Ang mga negosasyon alang sa pagkuha sa mga gamit sa PNS gihimo sa usa ka grupo sa kanhing tigmantalaan gikan sa opisina ni Tatad sa Malacañang, kauban sa Direktor sa Bureau of National and Foreign Information (BNFI) nga si Director Lorenzo J. Cruz ug ang kanhing Press Undersecretary Amante Bigornia.[3]
Si Jose L. Pavia, ang ehekutibo nga editor sa Philippines Herald, gitudlo isip unang heneral nga tagdumala sa ahensya sa balita nga bag-ong gitukod. Gipangunahan niya ang unang 11 ka myembro nga kawani, kauban si anhing Renato B. Tiangco isip nagdumala nga editor; ug si Severino C. Samonte isip nasyunal ug panlalawigan nga editor sa balita.[3]
Ingon usa ka ahensya sa balita sa gobyerno, ang PNA gimugna ubos sa usa ka Espesyal nga Order sa Departamento nga giisyu sa Tatad sa ilalum sa BNFI, ang una nga inahan nga bureau nga naghatag pondo niini.[3]
Ang PNA gilansad kaniadtong Marso 1, 1973, isip opisyal nga ahensya sa balita sa nasudnon nga gobyerno. Una nga gigamit sa ahensya ang mga editoryal nga opisina nga gibakante sa PNS sa ikaduhang andana sa National Press Club (NPC) of the Philippines Bldg. ubay sa Magallanes Drive sa Intramuros, Manila.[3]
Sa paglansad sa PNA sa hapon sa Marso 1, 1973, didto sa Malacañang, siya miingon: "Ang Philippines News Agency ipadagan sa labing maayo nga tradisyon sa mga propesyonal nga ahensya sa balita sa kalibutan.[3]
Sa mga tuig sa balaod militar, ang PNA, kauban ang gitawag nga "Big Four" nga mga ahensya sa balita - Reuters, AFP, AP, ug UPI - naglangkob sa tibuuk nga arkipelago, nagdala mga balita sa tibuuk Pilipinas sa gawas nga kalibutan kutob sa mahimo. Taudtaod, naghimo usab ang PNA ug kasabutan sa pagbayloay og balita sa pipila niining mga ahensya sa balita nga langyaw.[4]
Pagpadako[usba | usba ang wikitext]
Usa ka tuig pagkahuman sa iyang pagkahimugso, giinagurahan sa PNA ang una nga opinsina nga lokal sa Dakbayan sa Sugbo, ang ikaduha sa labing kadako, labing cosmopolitan city sa nasud. Sa tuig 1974, gibuksan sa PNA ang mga opisina niini sa Iloilo, Baguio, Davao, San Fernando, Pampanga; Cagayan de Oro, Bacolod, ug Dagupan. Pagkahuman gisundan sa Lungsod sa Lucena, Legazpi, Cotabato, Tacloban, Zamboanga, Dumaguete, Iligan, Laoag, Tuguegarao, San Fernando, La Union; bisan si Jolo, Sulu; ug Los Baños, Laguna.[4]
Ang kataas sa ihap sa mga opisina nga lokal naa sa 23 kaniadtong 1975, uban ang pagbukas sa dugang nga mga opisina sa Dakbayan sa Cabanatuan, Dakbayan sa General Santos, ug Dakbayan sa Tagbilaran. Bisan pa, kini nga ihap sa mga opisina mikunhod pag-ayo ingon usa ka sangputanan sa mga lakang sa paggawas sa gasto sa ulahi nga mga tuig.[4]
Post-EDSA[usba | usba ang wikitext]
Hangtod sa sayong bahin sa 1986, ang PNA, pinaagi sa kanhing Office of Media Affairs (OMA) nga gipangulohan niadto Ministro sa Kasayuran nga si Gregorio S. Cendana, adunay mga opisina sa gawas sa nasud sa San Francisco, California; Sacramento, Los Angeles, New York, Washington, DC, Chicago, Toronto, Sydney, ug Jeddah. Gisira kini pagkahuman sa EDSA Revolution. [4]
Sa panahon sa pag-organisar usab sa gobyerno kaniadtong 1987, ang BNFI gitangtang ug gipulihan sa duha nga bag-ong mga opisina - ang karon nga News and Information Bureau (NIB) ug ang Bureau of Communications Services (BCS).[4]
Karon[usba | usba ang wikitext]
Ang Philippine News Agency nagpabilin nga usa ka dibisyon sa News and Information Bureau. Ang ahensya usa ka gilakip nga ahensya sa Presidential Communication and Operations Office (PCOO).
Mga Pakisayran[usba | usba ang wikitext]
- ↑ "Official Week in Review: March 2 – March 8, 1973". Retrieved 21 August 2020.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(help) - ↑ "Agencies".
- ↑ 3.00 3.01 3.02 3.03 3.04 3.05 3.06 3.07 3.08 3.09 3.10 "PNA's birth in 1973 came a year after PNS' death". Philippine News Agency. Cite error: Invalid
<ref>tag; name "pna1" defined multiple times with different content - ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 "PNA marks 46th year". Philippine News Agency. Cite error: Invalid
<ref>tag; name "pna2" defined multiple times with different content