Kompuwesto : Kalainan tali sa mga rebisyon
Created page with 'Sa kimika, ang usa ka '''kompuwesto''' usa ka butang minugna pinaagi sa panaghiusa sa mga atom gikan sa duha o labaw pang mga elementos s...' |
m +kategoriya, mga interwiki |
||
| Linya 14: | Linya 14: | ||
Ang [[pormula (kimika)|pormula]] sa usa ka kompuwesto naghulagway sa panugbang sa mga elemento diha sa usa ka molekula nianang kompuwestoha. Matod sa Balaod sa Balanse sa Kadaghan, adunay pinihong pormula alang sa usa ka kompuwesto, bisan diin ini gikuha o gipagula. Sagad, ilabi na sa mga [[kompuwestong organiko]], mahimo pod magkaparehas ang yanong pormula (simpleng lista sa mga elementong gilangkob ug ilang kaiphan sulod sa kompuwesto) sa duha o labaw pang mga kompuwesto, apan ang pihong identidad niini matukib usab hinuon base sa han-ay sa ining mga inlase. Mao ang hinungdan sa pagka-anaa ug kahimug-at sa dinagway nga pormula (''structural formula''), nga naghulagway pod unsaon gihan-ay ang mga inlase sulod sa molekula. |
Ang [[pormula (kimika)|pormula]] sa usa ka kompuwesto naghulagway sa panugbang sa mga elemento diha sa usa ka molekula nianang kompuwestoha. Matod sa Balaod sa Balanse sa Kadaghan, adunay pinihong pormula alang sa usa ka kompuwesto, bisan diin ini gikuha o gipagula. Sagad, ilabi na sa mga [[kompuwestong organiko]], mahimo pod magkaparehas ang yanong pormula (simpleng lista sa mga elementong gilangkob ug ilang kaiphan sulod sa kompuwesto) sa duha o labaw pang mga kompuwesto, apan ang pihong identidad niini matukib usab hinuon base sa han-ay sa ining mga inlase. Mao ang hinungdan sa pagka-anaa ug kahimug-at sa dinagway nga pormula (''structural formula''), nga naghulagway pod unsaon gihan-ay ang mga inlase sulod sa molekula. |
||
[[Kategoriya:Kimika]] |
|||
[[ar:مركب كيميائي]] |
|||
[[an:Compuesto quimico]] |
|||
[[bn:রাসায়নিক যৌগ]] |
|||
[[zh-min-nan:Hoà-ha̍p-bu̍t]] |
|||
[[be:Рэчыва]] |
|||
[[be-x-old:Хімічнае злучэньне]] |
|||
[[bs:Hemijski spojevi]] |
|||
[[bg:Химично съединение]] |
|||
[[ca:Compost químic]] |
|||
[[cs:Chemická sloučenina]] |
|||
[[cy:Cyfansoddyn cemegol]] |
|||
[[da:Kemisk forbindelse]] |
|||
[[de:Chemische Verbindung]] |
|||
[[et:Keemiline ühend]] |
|||
[[el:Χημική ένωση]] |
|||
[[es:Compuesto químico]] |
|||
[[eo:Kemia kombinaĵo]] |
|||
[[eu:Konposatu kimiko]] |
|||
[[fa:ترکیب شیمیایی]] |
|||
[[fo:Evnasambinding]] |
|||
[[fr:Composé chimique]] |
|||
[[gv:Co-vunstoo]] |
|||
[[gd:Co-thàth]] |
|||
[[gl:Composto]] |
|||
[[ko:화합물]] |
|||
[[hi:रासायनिक यौगिक]] |
|||
[[hr:Kemijski spojevi]] |
|||
[[io:Kemiala kompozajo]] |
|||
[[id:Senyawa kimia]] |
|||
[[os:Буаргъæд]] |
|||
[[is:Efnasamband]] |
|||
[[it:Composto chimico]] |
|||
[[he:תרכובת]] |
|||
[[ka:რთული ნივთიერება]] |
|||
[[sw:Kampaundi]] |
|||
[[ht:Konpoze]] |
|||
[[la:Compositum chemicum]] |
|||
[[lv:Ķīmiskā viela]] |
|||
[[lt:Cheminis junginys]] |
|||
[[jbo:xukmi veljmina]] |
|||
[[lmo:Cumpost chimigh]] |
|||
[[hu:Vegyület]] |
|||
[[mk:Хемиско соединение]] |
|||
[[ml:സംയുക്തം]] |
|||
[[ms:Sebatian kimia]] |
|||
[[my:ဒြပ်ပေါင်း]] |
|||
[[nl:Samengestelde stof]] |
|||
[[ja:化合物]] |
|||
[[no:Kjemisk forbindelse]] |
|||
[[nn:Kjemisk sambinding]] |
|||
[[nds:Cheemsch Verbinnen]] |
|||
[[pl:Związek chemiczny]] |
|||
[[pnb:کمپاؤنڈ]] |
|||
[[pt:Composto químico]] |
|||
[[qu:T'inkisqa]] |
|||
[[ru:Химическое соединение]] |
|||
[[si:රසායනික සංයෝග]] |
|||
[[simple:Chemical compound]] |
|||
[[sk:Chemická zlúčenina]] |
|||
[[sl:Spojina]] |
|||
[[sr:Хемијско једињење]] |
|||
[[sh:Hemijsko jedinjenje]] |
|||
[[su:Sanyawa kimia]] |
|||
[[fi:Yhdiste]] |
|||
[[sv:Kemisk förening]] |
|||
[[tl:Kumpuwesto]] |
|||
[[ta:சேர்மம்]] |
|||
[[th:สารประกอบ]] |
|||
[[tr:Bileşik]] |
|||
[[uk:Хімічна сполука]] |
|||
[[ur:کیمیائی مرکب]] |
|||
[[vi:Hợp chất]] |
|||
[[fiu-vro:Liitollus]] |
|||
[[war:Kumpuwesto kimikal]] |
|||
[[yi:כעמישע סובסטאנץ]] |
|||
[[zh-yue:化合物]] |
|||
[[bat-smg:Kemėnis jongėnīs]] |
|||
[[zh:化合物]] |
|||
Rebisyon niadtong 02:26, 16 Nobiyembre 2010
Sa kimika, ang usa ka kompuwesto usa ka butang minugna pinaagi sa panaghiusa sa mga atom gikan sa duha o labaw pang mga elementos sa pihong panugbang kun ratio. Pananglit, sa usa ka molekula sa tubig adunay duha ka atom nga hydrogen ug usa ka atom nga oxygen, maoy hinungdan sa iyang pormula kimikal nga H2O. Ang tanang molekula sa tubig kanunay adunay hydrogen ug oxygen sa pihong panugbang 2:1. Ang maong panugbang maoy naghulagway sa kinaiyahan sa usa ka kompuwesto.
Kinaiya
Mga Inlase
Ang mga atom sa usa ka kompuwesto gipanaghiusa pinaagi sa mga inlase (Iningles: bonds). Adunay duha ka matang sa inlase. Didto sa binahinayng (covalent) inlase, ang duha ka electron sa inlase nanaglain pagduol sa ining mga silingang atom. Didto sa alasinong (ionic) inlase, ang mga electron nag-alirong sa usa lang sa ining mga silingang atom, ug ang atom sa pikas sa inlase labawng positibo kay nianang gialirongan sa mga electron nga labawng negatibo. Busa, adunay duha ka matang sa kompuwesto: mga binahinayng kompuwesto ug mga alasinong kompuwesto. Usa ka alasinong kompuwesto mao ang asin (kloruro sa sodio), samtang ang tubig usa ka binahinayng kompuwesto.
Gibug-aton
Ang usa ka kompuwesto adunay kaugalingong gibug-aton. Ang gibug-aton molekular (Iningles: molecular weight) mao ang suma sa gibug-aton sa mga atom nga gilangkob sa molekula. Sagad mahimong magkaparehas ang gibug-aton sa duha o labaw pang mga kompuwesto, apan ang pihong identidad sa usa ka kompuwesto matukib hinuon base sa han-ay sa ining mga inlase.
Pormula
Ang pormula sa usa ka kompuwesto naghulagway sa panugbang sa mga elemento diha sa usa ka molekula nianang kompuwestoha. Matod sa Balaod sa Balanse sa Kadaghan, adunay pinihong pormula alang sa usa ka kompuwesto, bisan diin ini gikuha o gipagula. Sagad, ilabi na sa mga kompuwestong organiko, mahimo pod magkaparehas ang yanong pormula (simpleng lista sa mga elementong gilangkob ug ilang kaiphan sulod sa kompuwesto) sa duha o labaw pang mga kompuwesto, apan ang pihong identidad niini matukib usab hinuon base sa han-ay sa ining mga inlase. Mao ang hinungdan sa pagka-anaa ug kahimug-at sa dinagway nga pormula (structural formula), nga naghulagway pod unsaon gihan-ay ang mga inlase sulod sa molekula.