Alabod (tanom)
Ang Proiphys amboinensis (syn. Eurycles amboinensis) nga gitawag sa Binisaya og alabod o abod[1] gisunod sa ngalan sa pulo sa Ambon, karon sakop sa Indonesiya. Lakip kini sa kahenera nga Proiphys sa kabanay nga Amaryllidaceae.[2][3][4][5] [6] Una kining gihulaway ni Carl von Linné ug gitagaan og ngalan ni William Herbert. Walay nalista siak ubos niini.[5]
| Proiphys amboinensis | |
|---|---|
| |
| Siyentipikinhong Pagklasipikar | |
| Kaginharian: | Plantae |
| Kabahig: | Tracheophyta |
| Kahutong: | Liliopsida |
| Kahanay: | Asparagales |
| Kabanay: | Amaryllidaceae |
| Kahenera: | Proiphys |
| Espesye: | Proiphys amboinensis |
| Siyentipikinhong Ngalan | |
| Proiphys amboinensis (L.) Herb. | |
| Laing Ngalan | |
|
Stemonix nervosus (L'Hér.) Raf. | |
Kasagaran ni mamulak inig tali Pasko. Giisip ni nga lumad sa Thayland, sa Indonesiya (Maluku, Selebes., Bali, pulo sa Lombok, pulo sa Timor), sa Pilipinas, sa kapupud-ang Bismark, sa Wanatu, sa pulo sa Nyugini, sa Queensland, Ostraliya ug sa kasadpang Ostraliya. Nahipadawlumad na sab ni sa Setśhelles, sa Sri Lanka, Kapupud-ang Solomon, sa Niwe, sa kapupud-an sa Sociedad, sa kapupud-an sa Karolin ug sa kapupud-an sa Mariyanas.[7][8]
Paghulagway[usba | usba ang wikitext]
Dunay halos lingin nga dahon ang alabod nga kinuyogan sa madanihon, humot ug maputi nga pinungpong nga kabulakan nga may mga dalag nga alitutonlan. Ang dahon mahimong mosukod og lapas sa 25 sentimetros ug ang palwa ngadto sa 46 sentimetros kataasa. Ang lunlon puti nga bulak tag 5 sentimetros ang gilapdon nga magpungpong ngadto sa 18 ka bulak sa lindog nga mokapin sa 50 sentimetros kataasa. Ulahing bahin sa Disyembre magsugod ang pagpamulak ug pagasundan sa paggula sa dagtom-lunhaw nga daw kapsula nga 25-30 milimetros ang diyametro. Inig abot sa ting-init, mangalaya ang dahon.[9][2][10][11][12][13]
Pagpatubo[usba | usba ang wikitext]
Maoy ganahan sa akabod ang dayag apan medyo pinandongan nga tropikal nga kalasangan. Inig ka tinghabagat paspas ning motubo. Nagkinahanglan ni og pandong batok sa naglagiting nga kaudtohon ug nanginahanglan sab og daghan nga ulan. Mosanay ni pinaagi sa liso ug puyde sab sa lusok niining naa sa ilawom sa yuta.[14]
Medisinal nga kapuslanan[usba | usba ang wikitext]
Puydeng gamiton ang dahon sa alabod aron ihakop sa may dapidapi alang sa pagpasayon sa pagpangihi.[1]
Galeriya sa hulagway[usba | usba ang wikitext]
Ang mga pakisayran[usba | usba ang wikitext]
- ↑ 1.0 1.1 A DICTIONARY OF CEBUANO VISAYAN, Compiled by JOHN U. WOLFF, Cornell University, Southeast Asia Program and Linguistic Society of the Philippines, copyright 1972
- ↑ 2.0 2.1 Herbert, William. 1821. Appendix 42, Proiphys amboinensis
- ↑ Linnaeus, Carl von. 1753, Species Plantarum 1: 291. Pancratium amboinense
- ↑ Rafinesque, Constantine Samuel. 1833. Atlantic Journal, and Friend of Knowledge, Philadelphia 165, Stemonix nervosus
- ↑ 5.0 5.1 Roskov Y., Kunze T., Orrell T., Abucay L., Paglinawan L., Culham A., Bailly N., Kirk P., Bourgoin T., Baillargeon G., Decock W., De Wever A., Didžiulis V. (ed) (2014). "Species 2000 & ITIS Catalogue of Life: 2014 Annual Checklist". Species 2000: Reading, UK. Retrieved 26 May 2014.
{{cite web}}:|author=has generic name (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link) - ↑ WCSP: World Checklist of Selected Plant Families
- ↑ Kew World Checklist of Selected Plant Families
- ↑ Fay, Michael F. and Mark W. Chase. 1996. Resurrection of Themidaceae for the Brodiaea alliance, and Recircumscription of Alliaceae, Amaryllidaceae and Agapanthoideae. Taxon 45 (3):441-451.
- ↑ Beasley, John. 2006. Plants of Tropical North Queensland: the Compact Guide. Footloose Publications, Kuranda. ISBN 1-876617-13-6.
- ↑ Linnaeus, Carl von. 1753, Species Plantarum 1: 291. Pancratium amboinense
- ↑ Rafinesque, Constantine Samuel. 1833. Atlantic Journal, and Friend of Knowledge, Philadelphia 165, Stemonix nervosus
- ↑ Australian National Botanic Gardens and Centre for Australian National Biodiversity Research, The genus Proiphus
- ↑ Atlas of Living Australia, Proiphys amboinensis (L.) Herb. Archived 2016-03-04 at the Wayback Machine
- ↑ Scarth-Johnson, Vera. 2000. National Treasures: Flowering Plants of Cooktown and Northern Australia. Vera Scarth-Johnson Gallery Association. ISBN 0-646-39726-5 (pbk.) ISBN 0-646-39725-7 Limited Edition - Leather Bound.
Mga sumpay sa gawas[usba | usba ang wikitext]
 |
Aduna'y mga payl ang Wikimedia Commons nga may kalabotan sa artikulong: Proiphys amboinensis. |
